De peilingen van Peil.nl vertellen een verhaal dat veel partijen liever zouden negeren: de grote jongens zakken. Voor rechts Nederland is dat geen kleine schok. De VVD, ooit de onbetwiste leider van de rechtervleugel, zakt naar 15 zetels. Interne conflicten en kritiek op partijleider Dilan YeÅŸilgöz maken duidelijk dat stabiliteit geen vanzelfsprekendheid is.

NSC, dat in 2023 nog 20 zetels behaalde, is vrijwel volledig van het toneel verdwenen. Het vertrek van bewindslieden en een verlies van vertrouwen onder kiezers tonen aan hoe snel politieke macht kan vervliegen. FVD, een partij met potentieel, staat nog op het station. Hun verhaal is nog niet volledig verteld, waardoor de kans op groei voorlopig beperkt blijft.

Tegelijkertijd zien we dat stemmers steeds vaker kiezen op persoonlijkheden. Namen als Wilders, Timmermans en zelfs Van Haga (die soms slechts 0-1 zetel haalt) hebben aantrekkingskracht die losstaat van de partij zelf. Het politieke landschap wordt daardoor minder voorspelbaar: wie charismatisch is en een herkenbaar verhaal vertelt, kan stemmen trekken die traditionele partijstructuren niet altijd garanderen.

Wat zouden de kiezers doen? Voor velen betekent dit dat ze hun stem minder blindelings aan een partij geven en meer kijken naar wie ze vertrouwen en herkennen. Sommigen schuiven richting kleine of opkomende partijen zoals JA21 of het CDA, die een duidelijk gezicht en boodschap hebben. Anderen blijven loyaal aan een sterke persoonlijkheid, ook al staat die op een partij die het niet zo goed doet in de peilingen.

Er zijn ook lichtpuntjes voor rechts: het CDA, onder leiding van Henri Bontenbal, stijgt naar 24 zetels. JA21 profiteert van onvrede over het kabinet en bereikt zeven zetels. Deze bewegingen laten zien dat er ruimte is voor partijen die de zorgen van kiezers weten te vertalen in duidelijk leiderschap en een herkenbare boodschap.

Wat leren de peilingen ons? Zetels zijn tijdelijk, vertrouwen is fragiel, en elke misstap kan leiden tot een val. Kiezers zijn actiever, kritischer en persoonlijker in hun keuzes dan ooit. Voor partijen betekent dat: durf te vernieuwen, durf je leiders te laten zien en durf een verhaal te vertellen dat resoneert.

📊 Politieke stand van zaken (Peil.nl)

Partij / PersoonlijkheidZetelsTrendContext

VVD15⬇ -8Interne conflicten, kritiek op partijleider

NSC0⬇ -20Vertrek bewindslieden, verlies vertrouwen

CDA24⬆ +6Henri Bontenbal scoort hoog; trekt ook kiezers buiten de traditionele achterban

JA217⬆ +3Profiteert van onvrede over kabinet

SGP4⬆ +1Stabiel, lichte groei door consistente strategie

FVD5↔Nog niet volledig verhaal verteld; potentieel aanwezig

Wilders––Persoonlijkheid trekt stemmen los van partij

Timmermans––Sterke persoonlijke uitstraling beïnvloedt stemgedrag

Van Haga0-1–Individuele stemtrekker; beperkt succes maar zichtbaar

💡 Wat zegt dit kader?

• Grote partijen verliezen terrein als interne problemen en vertrouwenstekort zichtbaar worden.

• Kleinere partijen en partijen met een duidelijk gezicht (CDA, JA21) winnen aan betekenis.

• Kiezers stemmen steeds vaker op persoonlijkheden, wat traditionele partijstructuren doorbreekt.

Voor de rest van ons, toeschouwers met popcorn in de hand, blijft het fascinerend om te zien hoe snel machtsbalansen verschuiven. In de Nederlandse politiek draait het niet alleen om partijen of programma’s; het draait om mensen die zich laten zien – en gezien willen worden.